Αγία Παρασκευή. Αρχές της δεκαετίας του ’90.
Πρωί. Απο την πιλωτή της πολυκατοικίας ακούγονται φωνές . Η μαμά βγαίνει στο μπαλκόνι. Εγώ και η αδερφή μου την ακολουθούμε. Μια παχουλή γυναίκα, με το κεφάλι ξυρισμένο, καθισμένη στο διακοσμητικό πηγάδι ψαχουλεύει μια μισογεμάτη σακούλα. Ο μπαμπάς κατεβαίνει τρέχοντας να ανεβάσει την γιαγιά Ευστρατία που κάθεται στο πηγάδι. Θα ήρθε με τα πόδια απο τον Ταύρο και θα είναι κουρασμένη. Αυτοκίνητο δεν έχει. Απο την μαύρη σακούλα βγάζει δύο πλαστικά μωρά. Όταν τα κούρδιζεις μπουσουλούν. Το δικό μου μπουσουλάει, της αδερφής μου όχι. Τυχερή που είμαι.. Η μαμά τα πέταει μόλις η γιαγιά Ευστρατία φεύγει. «Είναι βρώμικα» μας λέει. «Ποιος ξέρει απο που τα μάζεψε πάλι αυτά τα σκουπίδια».
Ταύρος. Λίγα χρόνια μετά.
Σούρουπο.Με τον μπαμπά ψάχνουμε την γιαγιά παντού. Συνηθίζει να φέρνει βόλτες με το αυτοσχέδιο ξύλινο καρότσι της. Εκείνη την μέρα άφαντη. Καταλήξαμε στην αυλή της. Μπήκαμε και την περιμέναμε. Περιμέναμε ώρα πολύ. Τι όμορφη που θα ήταν η αυλή της με ασβεστομένο κήπο και γεράνια. Σαν την αυλή του χωριού. Όταν μεγαλώσω θα ασβεστώσω, θα πετάξω τα σκουπίδια που με μανία μαζεύει, θα φυτέψω γεράνια σε δοχεία λαδιού και δεν θα ντρέπομαι. Ευτυχώς η γιαγιά με μια σακούλα μπύρες μπαίνει φουριόζα . «Που ήσουν ρε μάνα; Τον κόσμο φάγαμε. ».
Αθήνα. Άνοιξη του 2008.
Τυχαία «σερφάροντας» στο διαδίκτυο ανακαλύπτω ένα άρθρο για το παζάρι του Σωματείου Ρακοσυλλεκτών. Έχουν και Σωματείο; Οι ρακοσυλλέκτες; Το κύτταρο του συνδικαλισμού των προλετάριων. Θα πάω μια βόλτα στο παζάρι. Έτσι για έμπνευση. Όλο και κάτι θα βρω.
Στην πλατεία 300-400 κουβέρτες στρωμένες με κάθε λογής αντικείμενα. Απλά κοιτούσα. Δεν πλησίαζω. Δεν ρωτώ. Δεν ακουμπώ. Στον πάγκο του Πόντιου Γιάννη βλέπω ένα πλαστικό μωρό με κουρδιστήρι. Πλησιάζω, ρωτάω αν δουλεύει, το πιάνω και το κουρδίζω. «Πόσο; » Ακριβό.. Είναι άλλωστε συλλεκτικό.
Θα κάνω μια ταινία για τους ρακοσυλλέκτες.Αφιερωμένη στην γιαγιά Ευστρατία. Το αποφάσισα.
Μια εβδομάδα μετά στο σωματείο. Προσπαθώντας να πείσω το διοικητικό συμβούλιο να συναινέσει στην έρευνα μου για ντοκυμαντέρ. Οι ανυποψίαστοι ρωτούν αν είμαι δημοσιογράφος. Οι υποψιασμένοι είναι κατηγορηματικοί. Δεν κάνω πίσω. «Κάνε μας αίτηση με το τι ακριβώς ζητάς.Θα την συζητήσουμε και θα σου απαντήσουμε.» Εννοείται πως δεν έχω την παραμικρή ιδέα τι θέλω να κάνω. Δεν τους ξέρω. Αλλά εύκολα δεν θα με ξεφορτωθούν.
Άλλοι πιστεύουν οτι είναι παράξενοι τύποι που πάσχουν απο ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές.
Άλλοι πως επέλεξαν το επάγγελμα αυτό απο άποψη . Ρομαντικοί φυγάδες του σύγχρονου πολιτισμού.
Η πλειοψηφία της ανθρωπιστικής κοινωνίας μας αρέσκεται να νιώθει θλίψη και οίκτο για τους περιθωριακούς-μοναχικούς-μισότρελλους και απελπισμένους ρακοσυλλέκτες.
Η αλήθεια είναι οτι η φτώχεια σε καταβάλει. Αλλά η θέληση για ζωή σου δίνει δύναμη. Η ανάγκη για επιβίωση είναι αυτή που ενώνει ανθρώπους.
Μουσουλμάνοι της Θράκης, Ρομά, ξεχασμένοι καλλιτέχνες, τεχνίτες. Άνθρωποι που φτάνοντας στο φαλιμέντο τους βρηκαν τη δουλειά αυτή να βιοπορίζονται.
Πριν την δημιουργία του Σωματείου ήταν έρμαια της καλοσύνης του κάθε Οργάνου. «Οι μπάτσοι έρχονταν και έλεγαν μασ’τα. Που να τα μάσω; Τι να μάσω;» λέει ο Πρόεδρος Σπύρος Μαγαλιός. Απέκτησαν νομική οντότητα και κατάφεραν να εξασφαλίσουν ένα χώρο όπου σταθερά κάθε Κυριακή μπορούν να εμπορεύονται χρηστικά αντικείμενα που βρίσκουν στος κάδους.Εμπορεύονται σε ένα παζάρι καλοοργανωμένο. Έλεγχος των καρτών μέλους στην είσοδο, αριθμημένες θέσεις, φύλακες-τροχονόμοι.
Σήμερα που η κρίση οδηγεί όλο και περισσότερους στο επάγγελμα αυτό τα μέλη αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο και οι θέσεις στο παζάρι είναι περιορισμένες. Οι μάντρες όλο και ρίχνουν τις τιμές τους για τα ανακυκλώμενα υλικά.
Στους δύσκολους αυτούς καιρούς το Σωματείο - μια αλλόκοτη αυτοοργάνωση για τα συνήθη δεδομένα του συνδικαλισμού - βοηθά εκατοντάδες ανθρώπους να εμπορευονται τα πιο απίθανα πράγματα. Έχω βρει απο μεταχειρισμένα τεχνητά μέλη μέχρι σπάνια χειρόγραφα του προηγούμενου αιώνα.
Στιγμιότυπα απο τις δράσεις του Σωματείου έχουν καταγραφεί στο ντοκυμαντέρ. Οι εκλογές με χειρόγραφα ψηφοδέλτια και φωτογραφίες ταυτότητας δίπλα στα ονόματα για τα αναλφάβητα μέλη. Η κοπή της πίτας σε γνωστό Ποντιακό κέντρο των Αθηνών με συνοδεία τουρκικών αμανέδων. Παραδοσιακός τριήμερος γάμος σε γκαράζ στον Ταύρο. Ψηφοθηρικές επισκέψεις πολιτικών οι οποίοι απροκάλυπτα ζητούν στήριξη ως αντάλλαγμα την ανοχή τους στο παζάρι. Αλλά και στιγμές καθημερινής τρέλλας στο παζάρι. Γύρες στους κάδους. Συνεντεύξεις επίτιμων μελών όπως ο Σάκης Κουρουζίδης, διευθυντής της οικολογικής βιβλιοθήκης «Ευώνυμος» και ο Παναγιώτης Χαραλάμπους, αντιπρύτανης της Α.Σ.Κ.Τ.
Ἓν οἶδα ὅτι ουδὲν οἶδα
